Chúng ta đã và đang sống trong bối cảnh thế giới tục hóa, khi con người ở khắp nơi không chỉ hăng say đi tìm của cải vật chất, hư danh trần thế mà còn tôn thờ chủ nghĩa vô thần
Cũng như nhiều vấn nạn đạo đức khác, vấn nạn lương tâm thường bị cất vào tủ trưng bày. Con người chạy trốn nó. Con người yêu tự do. Con người dị ứng với những gì là giáo điều.
Trong ý niệm “lương tâm“, phương diện chủ quan của từng cá thể gặp gỡ và hòa hợp với thực trạng của tập thể, của cộng đồng, tức phương diện khách quan.
Lương tâm chắc chắn là loại lương tâm căn cứ vào những nguyên tắc xác thực để phán đoán cách chính xác mà không sợ sai lầm
Lương tâm được coi như một chức năng bẩm sinh trong cõi lòng con người. Nó thúc đẩy ta làm điều lành và tránh điều xấu.
Để thẩm định một hành vi nhân linh ta cần có những tiêu chuẩn luân lý. Như thế một hành vi nhân linh được coi là chính đáng và hợp pháp khi nó phù hợp với những tiêu chuẩn luân lý và ngược lại.
Người Kitô hữu vẫn thường tự hỏi: khi đối diện với Thánh ý Chúa đang mời gọi mình, trong mức độ nào tôi có khả năng khẳng định lập trường hay có thái độ chọn lựa cách tự do thực sự?
Kể từ Công đồng Vaticanô II trở đi, trong môn thần học luân lý, người ta đồng ý cho rằng con người là điểm khởi phát thích hợp cho việc triển khai ý nghĩa môn luân lý tổng quát
Thần học luân lý xuất hiện như một bộ môn phân biệt hẳn với những bộ môn thần học khác từ sau Công đồng Trentô (1545-1563).