Có hai đường lối khác nhau để trình bày thần học về con người: một đàng là nói về con người trong lịch sử cứu độ (tạo dựng, sa ngã, cứu chuộc), họp thành bộ môn Anthropologia theologica
Qua lịch sử Giáo hội, việc tuyên xưng chân lý về Thiên Chúa tạo dựng đã gặp phải hai trào lưu đối nghịch. Một đàng là thuyết phiếm thần (pantheismus) đồng hóa Thiên Chúa với vũ trụ.
"Sự quan phòng của Thiên Chúa chính là những đường lối Người xếp đặt để đưa vạn vật tới sự trọn hảo" và là "Thiên Chúa gìn giữ và điều khiển tất cả những gì Người đã sáng tạo".
Có nhiều quan điểm khác nhau về việc hình thành vũ trụ này: vũ trụ này do một vụ nổ “bàng hoàng”; vũ trụ này là kết quả của một quá trình tiến hóa hàng triệu năm, chứ không phải di ai dựng nên…
Loài người từ khỉ mà ra? Chứ không phải do Thiên Chúa trực tiếp tạo dựng nên và ban cho một linh hồn giống hình ảnh Ngài sao? Nhiều người Công Giáo đã quá quen với câu hỏi đó.
Ngày nay, các nhà thần học cũng không coi nhẹ quan niệm “nhất nguyên” của loài người, nhưng khác với “Humani Generis”, không lấy “tội nguyên tổ” làm lý do duy nhất của loài người.
Hiến chế Dei Filius của công đồng Vaticanô I là một bằng chứng quý hóa về “thế quân bình” thần học tín lý
Tân Ước đã cho chúng ta vài dữ kiện về mạc khải mầu nhiệm Thiên Chúa. Đức Giê-su đã gọi Thiên Chúa của các tổ phụ, Thiên Chúa của Mô-sê là Cha.
Theo tác giả Gilles Emery, để trình bày về mầu nhiệm “Thiên Chúa Nhất Thể Tam Vị” này, thánh Thomas trước hết tìm hiểu về các phát xuất và sự thực hữu của các phát xuất nơi Thiên Chúa.
“Đồng hành với một tín hữu, huấn luyện một tín hữu là một hành động chỉ có Chúa Ba Ngôi mới thực hiện… Chúa Cha giáo dục, Chúa Con huấn luyện và Chúa Thánh Thần đồng hành”